Het Diner - Herman Koch

Zakelijke gegevens

Titel: Het Diner

Auteur: Herman Koch

Jaar van uitgave: 2009

Aantal pagina’s: 300

Uitgeverij: Anthos

( Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/70261 )

Auteur

Herman Koch (1953) is bekend als televisiemaker (Jiskefet) en romanschrijver. Hij beleefde zijn grote doorbraak naar een breder publiek met Het diner (550.000 exemplaren verkocht), dat werd bekroond met de NS Publieksprijs 2009 en in zeventien landen is verschenen. De roman is bewerkt voor toneel en er zijn voorbereidingen gaande voor een verfilming. Van Kochs nieuwste roman Zomerhuis met zwembad zijn inmiddels 250.000 exemplaren verkocht.

( Bron: http://www.hermankoch.nl/herman-koch/ )

Twee recensies van gerenommeerde bronnen

Het Parool

Herkenbaar. Ik had niet gedacht dat ik dit woord ooit in een recensie zou gebruiken, want herkenbaarheid is nu niet direct een literair criterium. Maar de stukken die in de nieuwe roman van Herman Koch, Het diner getiteld, in een aanstellerig restaurant spelen - en eerlijk gezegd komen we het hele boek dat restaurant nauwelijks uit - zijn inderdaad bijzonder herkenbaar.
Koch brengt er vier personen aan één tafel: een beroemde Nederlandse politicus, zijn vrouw, de broer van de beroemde Nederlandse politicus - hij vertelt het verhaal - en zíjn vrouw. Ze hebben iets te bespreken. Iets ongemakkelijks. Iets naars. Er moet iets worden opgelost. De herkenbaarheid zit niet zozeer in de inhoud van dat gesprek als wel in de wijze waarop de ambiance van het restaurant en het eigenaardige gedrag van het personeel worden geschetst. Treffende observaties zijn er daarbij volop, zoals deze: 'Alleen in Nederland staan ze om de haverklap aan je tafeltje, ze schenken je niet alleen bij, maar werpen ook nog eens peinzende blikken op de fles wanneer deze leeg dreigt te raken.'
Tijdens het lezen van Het diner wordt bovendien snel duidelijk dat sprake is van een plot, en dat is ook al niet zo'n literaire eigenschap van een roman. We krijgen verwikkelingen te verwerken, toestanden, zaken waarop zeker nog terug zal worden gekomen. Geen handeling zal zonder betekenis blijken te zijn. Staart iemand naar het beeldschermpje van een mobiele telefoon en wordt niet meteen gezegd wat die persoon daar ziet, dan wordt dat, daar kun je op vertrouwen, enkele hoofdstukken later onthuld, en sta je er alsnog behoorlijk van te kijken.
De schrijver zal kortom niets vergeten, nee, hij heeft zijn roman zelfs zo ingericht dat hij kleine dingetjes die schijnbaar terloops in het begin van het boek worden aangestipt, verderop in het boek kan uitwerken en zelfs kan uitbouwen tot betekenisdragende elementen die je volkomen verrassen. Koch is in Het diner een plotbouwer.
Herkenbaarheid en een plot - zal het met dit boek nog goed komen?
Eerst nog iets over die plot. Het diner heeft een dilemma als uitgangspunt, en wel het volgende: je weet dat je kind iets verschrikkelijks heeft gedaan, een ernstig misdrijf heeft gepleegd, maar niemand anders weet dat je kind dat heeft gedaan. Wat besluit je te doen? Ga je naar de politie of niet? In het verlengde daarvan spelen zaken als erfelijkheid - zorgen jóúw genen ervoor dat je kind zo'n boef is geworden? - geweten, opportunisme en loyaliteit een rol. Door zo'n dilemma centraal te stellen krijgt je roman, zou je opgewekt kunnen stellen, als vanzelf een zekere gelaagdheid.
Literairder wordt die daar overigens niet echt van, want met dergelijke keuzes krijgen ook de hoofdpersonen van bekende (al dan niet op boeken gebaseerde) films als Sophie's choice en Indecent proposal te maken; en die herinneren we ons toch voornamelijk als een tikkeltje ordinair vermaak.
Maar één ding moet gelukkig ook worden vastgesteld: Herman Koch is het schrijven niet verleerd. Prachtig vervreemdend zijn bijvoorbeeld de bladzijden waar wordt beschreven dat de verteller buiten het restaurant staat te wachten op zijn op de fiets eraan sprintende zoon: 'Michel kwam langszij. Wat zag hij? Een man die op zijn dooie akkertje door het park slenterde? Met een mobieltje aan zijn oor? Of zag hij zijn vader? Met of zonder mobiel?'
De passages waarin de verteller thuis op de bank ligt te denken, behoren eveneens tot de hoogtepunten van dit boek: 'Iets fluisterde mij in dat ik met denken moest stoppen, dat ik vooral niet te ver door moest denken. Maar dat lukte nooit, ik dacht de dingen altijd door tot aan het eind, tot aan hun uiterste consequentie.'
En ja, zo is Koch op zijn best, schitterend denkend en schrijvend tot aan de uiterste consequentie en niet ingesnoerd door iets wat zo wezenlijk kinderachtig is als een verbazingwekkende plot. (ARIE STORM) 

(Bron: http://www.parool.nl/parool/nl/26/BOEKEN/article/detail/120681/2009/01/15/Herman-Koch---Het-diner.dhtml )

Literom

Schrijver

Koch, Herman

Titel

Diner, Het

Jaar van uitgave

2009

Bron

AD/Algemeen Dagblad

Publicatiedatum

18-08-2012

Recensent

Eric van der Velden

Recensietitel

Heel bijzonder, een boek waar iedereen van houdt

Taal

Nederlands

Ongekend internationaal succes voor Herman Kochs The Dinner

Amsterdam Het succes van Het Diner (2009) blijft verbazen. Na te zijn uitgegroeid tot een megaseller in eigen land, verovert schrijver Herman Koch gestaag de wereld met zijn gitzwarte familiegeschiedenis. Een belangrijke stap: de Britse pers pakt deze maand uit met aanprijzingen als het essentiële strandboek . The Dinner staat nu in de top-20 van Amazon Best Sellers. De teller staat al bijna op een miljoen exemplaren.

Gaat Amerika volgen? De rechten zijn inmiddels verkocht voor een bedrag met zes nullen, wat op zijn minst vertrouwen uitstraalt. Lukt het in 2013 ook in de VS, dan blijft een Hollywoodverfilming niet uit. Om de Amerikaanse filmrechten werd al gevochten. Zeker is de Nederlandse verfilming: producent Eyeworks komt in de loop van volgend jaar met de première. Regisseur en scenarist Menno Meyjes begint volgende week met de casting.

Nederlandse auteurs hadden een enkele keer eerder grote internationale bestsellers, denk aan Ik Jan Cremer en Xaviera Hollanders Happy Hooker. Ook literair hoog aangeschreven auteurs als Cees Nooteboom, Tim Krabbé en Maarten 't Hart boekten incidentele internationale successen, maar niet met die impact.

Voor Het Diner, dat eerder dit jaar al was te zien in een toneelbewewerking van Kees Prins, geldt de waterscheiding tussen literatuur en lectuur niet: vrijwel iedereen lijkt te worden gegrepen door dit verhaal over progressieve Amsterdam-Zuid- ouders die moeten dealen met kinderen die zijn vervallen tot laag-bij-de-gronds straatgeweld.

,,Heel bijzonder, een mijlpaal in de Nederlandse literatuur, constateert prof. dr. Mary Kemperink, hoogleraar moderne Nederlandse literatuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Als ik aan mijn studenten vraag Heleen van Royen te lezen, krijg ik steevast een reactie van ontzetting: maar die schrijft toch bestsellers en géén literatuur! Bij Herman Koch hoef ik die discussie nooit te voeren: Natuurlijk hoort zijn Diner erbij, en wat leuk dat er verkooprecords mee worden gehaald . Ik ken maar één eerder goed voorbeeld van een Nederlandse roman die ook op deze manier internationaal onomstreden is: De Aanslag van Harry Mulisch.

De verklaring? ,,Het Diner is spannend, toegankelijk, geestig - cabaretesk zelfs - zonder dat het ook maar een moment plat wordt.

,,Daarbij, zo vervolgt Kemperink, ,,komt het thema tegemoet aan de groeiende roep om engagement in de kunst. Koch staat met dit boek midden in de maatschappelijke actualiteit. Hij heeft het over zinloos geweld en verbindt daar een belangrijke ethische vraag aan: hoe ver mag je gaan om je kind te verdedigen dat iets vreselijks heeft gedaan?

Typisch Nederlands aan Het Diner, zijn volgens Kemperink alleen de Amsterdamse locaties en het politieke klimaat dat aan de opkomst van Geert Wilders refereert. ,,Voor ons maakt dat het extra interessant, maar internationaal hoeft het geen bezwaar te zijn. Het kan zelfs een pre zijn. Voorwaarde is dat het beschrevene aansluit bij wat buitenlandse lezers al van Nederland weten, blijkt uit onderzoek. Koch toont met zijn verhaal een andere kant van onze veelbejubelde tolerantie, dus ook daarmee schiet hij in de roos.

Het enorme succes van Het Diner verbaast haar slechts op één punt: ,,Met de ik-persoon is het ongemakkelijk vereenzelvigen. Hij komt eerst uitermate sympathiek over, hekelt zeer raak en herkenbaar het grachtengordelmilieu, maar blijkt niet betrouwbaar. Sterker nog: er zit een stevig steekje aan hem los, zo blijkt uit zijn driftbuien. Dat kun je ook juist de kracht van de roman noemen - een verteller die anders is dan anderen - maar ikzelf merkte dat dit aspect mij bij het lezen een beetje in de weg zat.

Of de verfilming net zo n zegetocht wordt, moet Kemperink nog zien. ,,Het boek bestaat uit lange monologen met een verfijnde ironie. Hoe houd je dat in een film overeind? Ik ben er niet gerust op.

Regisseur en scenarist Menno Meyjes reageert verrassend simpel: ,,Door de monologen voor een groot deel intact te houden. Van Woody Allen weten we dat een voice over uitstekend kan werken. Het is een misverstand te denken dat dit een vorm van dramaturgische armoede is.

Voor Meyjes zit de kracht van het boek vooral in de wijze waarop het gevecht van een man voor zijn gezinsgeluk wordt beschreven. ,,De Engelsen hebben daar een mooie uitdrukking voor: proberen de tandpasta terug in de tube te krijgen. Dat herkennen we allemaal. Er gebeurt iets in je leven wat je geluk verstoort en je tracht de schade zo beperkt mogelijk te houden.

Meyjes plaats de gestoordheid van de ik-figuur in een breder licht. ,,Koch beschrijft erg beeldend hoe deze man zich verloren voelt in de moderne wereld. Achter een flatgebouw ziet hij weer een flatgebouw en daarachter weer een. Daar gaat het boek voor mij ook over.

In de beleving van Meyjes is Het Diner een echt Nederlands boek . ,,De taal is ook zo mooi, in het Engels zou er te veel verloren gaan.

( Bron: http://literom.knipselkranten.nl/literom/IndexJs?#1_S_het%20diner )

Zelf toegevoegde samenvatting

Paul Lohman, broer van premierkandidaat Serge Lohman, is getrouwd met Claire. Met de verkiezingen in zicht gaan ze uit eten met Serge en zijn vrouw Babette. Paul en Claire voelen zich echter niet thuis in het dure restaurant waar ze ondanks de lange reserveringslijst door Serge’s positie toch terecht kunnen. Het diner begint met de dagelijkse onderwerpen, maar nadat Paul terug komt van het toilet staat Babette met tranen in haar ogen op. Ze loopt naar de deur, gevolgd door Claire. Ondertussen eten de broers hun hoofdgerecht in stilte op. Paul vindt het allemaal te lang duren en gaat naar de twee vrouwen op zoek. Terwijl hij dit doet gaat de telefoon van Michel die in zijn zak zit af. Zijn zoon vraagt zich af wat zijn vader met zijn mobiel doet en spreekt af het mobieltje op te komen halen. Net wanneer Paul ophangt ziet hij Claire en Babette, die inmiddels is bijgekomen. Samen gaan ze het restaurant in, maar Paul gaat nog niet aan tafel. Hij bekijkt, terwijl hij wacht op zijn zoon, de filmpjes van zijn mobiel. Weer wordt Paul geconfronteerd met de heftige beelden. Rick, de zoon van Serge en Babette, en zijn eigen zoon gaan na een schoolfeest flink te keer tegen een zwerver. De zwerver ligt in het pinhokje waar de jongens willen pinnen en daar zal hij voor boeten. Van kwaad tot erger pakt een van hen een voor hun leeg ogende jerrycan, de andere filmt het. Wanneer er een aansteker bij komt gaat het mis. Paul realiseert zich dat deze beelden meer laten zien dan de beelden van de bewakingscamera van Opsporing verzocht. Wanneer Michel met zijn fiets bij het restaurant aankomt vraagt Paul waarom hij hem nooit over deze beelden verteld heeft. Michel vertelt zijn vader dat Beau, de geadopteerde zoon van Serge, hem chanteert. Hij wil deze beelden online zetten, maar wanneer ze hem geld geven is er niks aan de hand. Paul beveelt zijn zoon naar huis te gaan, zelf gaat hij vervolgens het restaurant weer in. Tijdens het nagerecht komt het onderwerp eindelijk aan bod. Serge vindt dat zijn zoon Rick veel lijdt onder de geheimhouding en wil alles openbaar maken. Hij wil tijdens een persconferentie bekend maken dat hij zich terug trekt. De andere drie denken hier echter anders over. Zij vinden dat ze de toekomst van hun zonen moeten beschermen. Serge heeft de persconferentie echter al gepland. Hij en Babette verlaten het restaurant en lopen naar het café waar de persconferentie gehouden wordt. Claire vertelt Paul dat zij en Babette hun zonen alleen nog kunnen beschermen wanneer ze Serge verwonden. Claire loopt vervolgens naar het café waar Babette en Serge zijn. Paul hoort even later meerdere sirenes. Hij loopt naar buiten en ziet zijn broer afgevoerd worden door ambulance personeel. Ook komt Claire even later naar buiten, zij wordt afgevoerd door agenten. Over Beau hoeven ze zich ook geen zorgen meer te maken, Michel en Rick hebben met hem “afgerekend”.

( Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/70261 )

Mijn mening over het werk

Wat mij opgevallen is aan dit boek is dat Paul in dit boek veel in gedachten is met flashbacks en nutteloze informatie, met hele lange zinnen, en dat maakt het het boek heel lang, saai en niet helemaal te volgen. Veel van zijn gedachtes waren ook heel negatief, bijvoorbeeld dat hij heel negatief deed over Nederlanders in Frankrijk.

Ook, als ze met z'n vieren een discussie kregen en de een houdt een heel betoog met vergelijkingen, dat deze vergelijking niet klopt, dit was me opgevallen bij de discussie tussen Claire en Serge over de dakloze die in het pinhokje was gaan liggen. Claire vergelijkt dit met een zwerver die in jouw gang ligt, maar ik vind, dat dat iets heel anders is. Jouw huis is jouw bezit, daar is het illegaal om als zwerver te liggen, maar een pinhokje is niemands bezit.

Ik vind het wel leuk dat de opbouw van het boek opgedeeld is in de gangen van het diner. Buiten de flashbacks en de gedachtes om was het verhaal zelf wel erg spannend en ook erg interessant.

Wat ook op was gevallen is dat hij niet de naam van het restaurant wil zeggen, de naam van de school waar hij werkte en de naam van de schaal van Michel, enz, omdat hij denkt dat alle lezers daar gelijk naartoe gaan.

Bijbehorende opdrachten

Nieuw einde

Ik had nog maar net de stoep bereikt toen de klapdeurtjes van het café openklapten met twee luiden knallen. Er kwam een brancard naar buiten, voortgeduwd en getrokken door twee ziekenbroeders. De achterste broeder hield een infuuszak omhoog. Erachteraan kwam Babette, ze had haar bril niet meer op en drukte een zakdoekje tegen haar ogen.

Van de persoon op de brancard stak alleen het hoofd onder de witte laken vandaan, maar ik had dit niet verwacht. Ik had verwacht dat Serge op de brancard lag, maar hij lag er niet op. Claire lag op de brancard. Er kwam een zware druk op mijn hart. Ik rende naar de brancard toe, maar het was al in de ambulance geschoven en reed weg. Nu voelde ik een traan langs mijn wang vallen, hoe kon dit gebeuren?

Ik keek opzij, naar de klapdeuren, waar Serge naast twee politie mannen uitkwam, hij leek door de war. Voordat hij in de auto stapte keek hij mij aan, hij keek niet woedend, hij keek niet blij, hij keek zonder emotie.

Babette legde uit dat Claire Serge had geprobeerd te verwonden met een gebroken glas, maar voordat ze helemaal tekeer kon gaan, had Serge haar een klap gegeven.

Serge had de volgende dag toch zijn persconferentie gegeven en verteld waarom hij stopt met de verkiezingen. Niet veel later stond de politie voor de deur en namen Michel mee, naar het politie bureau, waar hij veroordeeld zal worden, en de gevangenis in zal gaan samen met Rick.

Eigen recensie als voorbereiding op het schrijven van een recensie

Het Diner

Het boek geschreven door Herman Koch in 2009 was een wereldwijd succes geworden in  37 landen vertaalt in 31 talen en meerdere versies van de verfilming van Menno Meyjes. Hoe is dit boek zo’n succes geworden? Puur geluk. Het succes kunnen de uitgevers zelf ook niet verklaren. Het verhaal wordt gezien als typisch Nederlands, terwijl het ook universeel is.

In elke familie over de hele wereld zijn familiespanningen. De familiespanning in het boek gaat over een familie waarvan het kind, Michel, een zwerver heeft opgeblazen in een pinhokje. Als ouder, Paul en Claire, kom je daar uiteindelijk achter en kom je bij een dilemma of je je kind aangeeft of helpt te ontsnappen om toch nog een toekomst te hebben. Dit doen de ouders van het kind dan ook en dat lukt. Het verhaal speelt zich groten deels af in het restaurant, waarvan de verteller de naam niet wilt vertellen anders gaan alle lezers naar dat restaurant, waar Paul en Claire uiteten gaan met de broer van Paul, Serge, een politicus, en zijn vrouw, Babette. Paul mag zijn broer helaas niet omdat hij vindt dat Serge een uitslover is.

Het verhaal is te volgen vanaf de ik-persoon, uit de ogen van Paul. De hoofdpersoon is dan ook Paul, een agressieve man met veel driftbuien en zeer negatieve gedachtes. Die gedachtes worden uitgebreid beschreven waardoor wij hem en zijn vrouw door het verhaal heen steeds beter leren kennen. De rest van de personages zijn een beetje op de achtergrond en leren wij niet echt kennen.
Het verhaal is opgedeeld in hoofdstukjes die vernoemd zijn naar diner gangen. Aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht en digestief.  Het taalgebruik is erg mooi dat er van het vertalen naar het Engels te veel verloren zou gaan.
De gedachte achter dit verhaal is het gevecht van een man voor zijn gezinsgeluk, er gebeurt iets in je leven waardoor je geluk wordt verstoort en je wilt de schade zo klein mogelijk te houden.

Het is alleen jammer dat de uitgebreide beschrijvingen van de gedachtes van Paul zo langdradig en, ja, uitgebreid zijn. Het maakt het moeilijk en saai om dit boek te lezen. Die gedachtes die dan ook zo negatief zijn stoorden mij soms heel erg. Paul heeft zoveel negativiteit in zich over de moderne wereld, over zijn broer en over serveersters in een restaurant, dit geeft het boek een negatieve sfeer.

Maar het succes van dit boek is niet onterecht. Er zit veel politiek in, want bij de opkomst van Geert Wilders in 2009 vernieuwend en spannend is. Er zit veel eten in, wat in deze tijd erg populair werd en nog steeds is. En zoals al eerder is genoemd, de familiespanningen om het verloren geluk in tact te houden speelt ook veel in families van tegenwoordig. Net zoals detectiveseries op tv razend populair zijn, geeft dit boek een tactische manier om een moord samen met je ouders, bedacht door je ouders, te verbergen zodat rechercheurs niet bij jou eindigen. De timing van het schrijven van dit boek heeft Koch goed gedaan.
De opbouw van dit boek is dus ook leuk en origineel. Bij het hoofdstukje aperitief begin je bij het begin, je leert iedereen een beetje kennen en leest (eet) je in het verhaal. Het hoofdstukje hoofdgerecht zit je midden in het verhaal waar alles duidelijk wordt en extra spannend is wanneer het nagerecht begint, het begin van het einde. En het Digestief is het slot, waar je alles afsluit maar toch nog dingen ontdekt waar je graag van wilt doorlezen, maar het diner is geëindigd.

Ondanks de langdradigheid van Paul vind ik dit een zeer sterk verhaallijn. Alle punten dat dit boek zo interessant maakt interesseerde ik mij ook in.
Ik zou het boek zo nog een keer lezen en naar de film gaan.

Ik raad dit boek zeker aan als jij je ook interesseert in die punten en goed door langdradige negativiteit kan lezen. Als je niet van kezen houdt, raad ik je zeker aan om de film te gaan kijken. De film is dan wel een beetje anders met onnodige toevoegingen maar ook heel goed. Het boek blijft alleen beter.